πέλομαι

πέλομαι
πέλομαι
Grammatical information: v.
Meaning: `to stir' (in compp.), `to become, to take place, to be' (Il.).
Other forms: more rare πέλω, aor. 2. a. 3. sg. ἔπλε-ο, -το, act. ἔπλε (Μ 11; v. l. ἦεν).
Compounds: Also w. prefix (esp. in aor. ptc. περι-, ἐπι-πλόμενος).
Derivatives: l. πόλος m. `axis, axis of the world, pole, vault of heaven, round disc of the sun dial etc.' (IA.); denom. ptc. ὁ πολεύων of the presiding planet (Cod. Astr., PMag. a.o.). 2. -πόλος in synthetic compp. like αἰ-πόλος, δικας-πόλος (s. vv.), ἱππο-πόλος `horse-breeding' (Il.), νυκτι-πόλος `traveling by night' (E. in lyr.); τρί-πολος `ploughed thrice' (Hom., Hes.); from the prefixed verbs ἀμφίπολ-ος (s. v.: ἀμφι-πέλομαι, -πολέω), περίπολ-ος a.o.; cf. below. 3. Deverbatives: a. πολέω, -έομαι, often w. prefix, e.g. ἀμφι-, ἀνα-, περι-, προσ- `to go about, to wander around, to get etc.' (Pi., Att. etc.); also w. nominal 1. member, e.g. πυρ-πολέω `to watch a fire' (Od., X.), `to ravage with fire, to destroy' (IA.); besides, partly as backformations, περί-, πρόσ-πολος, πυρ-πόλος, πύρ-πολος a.o.; trans. `to turn (said of the earth), to root up, to plough' (Hes. Op. 462, Nik. Al. 245). b. πολεύω (χ 223, trans. S. in lyr.) `id.', from ἀμφι-πολεύω (ep. Od., Hdt.), where metr. conditioned for -έω (Chantraine Gramm. hom. 1, 368, cf. also Schwyzer 732); on the denom. ptc. ὁ πολεύων s. on 1. above. c. πωλέομαι, also w. ἐπι-, `to come or go frequently' (Il.) with ἐπιπώλη-σις f. `muster, review of the army' (name of Il. 4, 250ff. by Gramm., Str., Plu.).
Origin: IE [Indo-European] [639] *kʷel- `turn (around)'
Etymology: The themat. presens πέλομαι, -ω agrees formally exactly with Lat. colō, -ere (from *quelō: in-quil-īnus, Es-quil-iae) `build upon, inhabit, attend, honour', with Skt. cárati, -te `move around, wander, drive (on the meadow), graze' and with Alb. siell `turn around, turn, bring': IE *kʷélō. An enlargement of it is Toch. B klautk-, A lotk- `turn around, turn, become' (v. Windekens Orbis 11, 195 f.); s. τελευτή. Because of the maintenance of the π- before ε πέλομαι must be Aeolic (Schwyzer 300, Chantraine Gramm. hom. 1, 114); the otherwise to be expected τ- is seen in τέλομαι, τέλλομαι, τελέθω, τέλος (s. vv.). The old connection with cattle-breeding and agriculture is found also in Greek, where the meaning of the verb further soon faded, in compp. as αἰ-πόλος, βου-κόλος (s. vv.), τρί-πολος. With the deverbative πολέω agrees formally Alb. kiell `bring, carry' (*kʷolei̯ō). The formal identity of πωλέομαι and the Skt. causative cāráyati is secondary. The zero grade themat. aor. ἔ-πλ-ετο is isolated. -- To the primary verb was, esp. in Latin and Indo-Iranian, built a series of new nouns. Old are ἀμφίπολος (s. v.) = Lat. anculus and several words for `car, wagon' (s. κύκλος). Note still περίπολος m. `patrolling guardian' (Epich., Att.) = Skt. (Ved.) paricará- m. `servant'; on the accen (Greek innovation?) Schwyzer 379 a. 381. The regular o-derivation πόλος may have an agreement in Lat. colus -ūs or -ī `distaff'; the comparison is however not unproblematic (s. W.-Hofmann s. v.). Also Toch. B kele `navel' could be identical wit it; diff. v. Windekens Orbis 11, 602 (Ural. LW [loanword]). -- Further forms w. lit. in WP. 1, 514ff., Pok. 639f., W.-Hofmann s. colō and collus, Mayrhofer s. cárati; further also Ernout-Meillet s. colō w. very important remarks. -- Here further πάλαι, πάλιν, τῆλε (s. v.). Cf. also ἐμπολή and ἔπιπλα.
Page in Frisk: 2,500-501

Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό). . 2010.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • πέλομαι — πέλω come into existence pres ind mp 1st sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πέλω — και, μέσ., πέλομαι Α 1. βρίσκομαι σε κίνηση, κινούμαι, κατευθύνομαι («ἠύτε περ κλαγγὴ γεράνων πέλει οὐρανόθι πρό» κινείται, ανυψώνεται προς τον ουρανό, Ομ. Ιλ.) 2. (κυριολ. και μτφ.) επέρχομαι («γῆρας καὶ θάνατος ἐπ ἀνθρώποισι πέλονται» γηρατειά… …   Dictionary of Greek

  • αιπόλος — αἰπόλος, ο (Α) 1. αιγοβοσκός, γιδοβοσκός 2. στον Ησύχιο «αἰπόλος κάπηλος» η σημ. «κάπηλος» είτε αποτελεί εσφαλμένη ερμηνεία τού ομηρ. χωρίου ρ 247 (Leumann) είτε, το πιθανότερο (Latte), αποτελεί παρανάγνωση τού ἀί πολος (= ἀεί πολος) που θα… …   Dictionary of Greek

  • οιοπόλος — (I) οἰοπόλος, ον (Α) (ποιητ. τ.) 1. (για τόπο) ερημικός, απομονωμένος 2. (για πρόσ.) μοναχικός. [ΕΤΥΜΟΛ. < οἶος (Ι) «μόνος» + πόλος (< πέλω / πέλομαι «περιφέρομαι»), πρβλ. ακρο πόλος]. (II) οἰοπόλος, ον (Α) 1. (ως επίθ. τού Ερμού) αυτός που …   Dictionary of Greek

  • τέλομαι — και κυπριακός τ. γ εν. τένται Α (ενεστ. με σημ. μέλλ.) θα είμαι. [ΕΤΥΜΟΛ. Ενεστωτικός τ. με σημ. μέλλοντα, που χρησιμοποιήθηκε ως μέλλοντας τού εἰμί στην κρητική διάλεκτο (πρβλ. εἶμι, νέομαι «θα επανέλθω»). Ο τ. τέλομαι ανάγεται στην ΙΕ ρίζα… …   Dictionary of Greek

  • Κυμοπόλεια — Κυμοπόλεια, ἡ (Α) θυγατέρα τού Ποσειδώνος, σύζυγος τού Βριάρεω, αυτή που περπατά πάνω στα κύματα. [ΕΤΥΜΟΛ. < κῦμα + πόλεια (< πόλος < πέλομαι)] …   Dictionary of Greek

  • Ταυροπόλος — Έτσι αποκαλούσαν τη θεά Άρτεμη, είτε επειδή λατρευόταν στην Ταυρική χερσόνησο ή επειδή κυνηγούσε ταύρους. Σε νομίσματα της Ικαρίας και της Αμφίπολης, η θεά εικονιζόταν καθισμένη επάνω σε ταύρους ή σε άρμα που το έσερναν βόδια. Η θεά ονομαζόταν… …   Dictionary of Greek

  • αμφίπολος — ἀμφίπολος, ον (Α) 1. ο κινούμενος γύρω από κάποιον, ο απασχολημένος με κάτι, πολυάσχολος 2. πολυσύχναστος (τύμβος) 3. (το θηλυκό ως ουσιαστικό) ἡ ἀμφίπολος, ήδη στη Μυκηναϊκή α) υπηρέτρια, θαλαμηπόλος β) ιέρεια 4. (το αρσενικό ως ουσιαστικό) ὁ… …   Dictionary of Greek

  • αμφιπέλομαι — ἀμφιπέλομαι (Α) (για μουσική) περιφέρομαι, πλανιέμαι στον αέρα. [ΕΤΥΜΟΛ. < ἀμφι * + πέλομαι «κινούμαι, είμαι, γίνομαι»] …   Dictionary of Greek

  • αστυπόλος — ἀστυπόλος, ο (Α) [πέλομαι] ο αστός, ο πολίτης …   Dictionary of Greek

  • βουκόλος — Όνομα μυθολογικών προσώπων. 1. Γιος του Ηρακλή από τη Μάρνη, κόρη του Θεσπία. 2. Γιος του Κολωνού και αδελφός του Όχεμου, του Λέοντα και της Όχνης. 3. Γιος του Ιπποκόοντα, που σκοτώθηκε με τον πατέρα του και τον αδελφό του στη Λακεδαίμονα από τον …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”